فهرست مطالب

 چکیده ۵

ABSTRACT 6

مقدمه ۷

فصل اول ۹

کلیات ۹

۱-۱-  هدف ۱۰

۱-۲-  پیشینه تحقیق ۱۰

۱-۳-  روش کار و تحقیق ۱۰

فصل دوم ۱۲

معرفی باغ وحشها و اهداف آنها ۱۲

۲-۱-  باغ وحش و سابقه تاریخی آن ۱۳

۲-۲- اهداف ایجاد باغ وحش ها ۱۶

۲-۳- لزوم ایجاد باغ وحش در شهرهای بزرگ ۱۷

۲-۴- ضوابط ایجاد باغ وحش ۱۸

هدف ایجاد باغ وحش مکانی است که انواع باغ وحش های اکولوژیکی و تاکسونومیک و منطقه ای را در محیطی مناسب با هم تلفیق دهد . ۱۸

۳-۴- نقش پرندگان و تأثیر آنها بر آفات و بیماری ها ۳۳

۳-۴-۱- بیماریها و آفات مهم ۳۴

۳-۴-۲- بیماریهای پرندگان دراسارت ۳۷

اوّل- سلامت و بنیه کافی : ۳۷

دوّم – تغذیه مناسب : ۳۷

سوم – محیط زندگی مناسب : ۳۷

چهارم – ریشه کنی و محدود ساختن بیماریهای انتقال پذیر : ۳۸

۳-۴-۲-۱- عوارض تغذیه ای ۳۹

الف- کمبود ویتامین A 39

ب- کمبود ویتامین D 40

ج- کمبود ویتامین E 40

د- ویتامین B1 یا تیامین ۴۰

و- کمبود ویتامین B2 یا ریبوفلاوین ۴۰

هـ- ویتامین c 41

3-4-2-2- انگلها ۴۱

بیماریهای اردک ۴۲

بیماریهای غاز ۴۲

۳-۴-۲-۳- بیماریهای دستگاه حرکت ۴۳

۳-۴-۲-۴- بیماریهای پوست وپر ۴۳

فصل چهارم ۴۵

معرفی پرندگان باغ وحش تهران و شرح وضعیت آنها ۴۵

شترمرغ                                                 ۴۶

پلیکان پا خاکستری   ۴۹

اردک کله سبز ( سرسبز ) ۵۰

تنجه                                                   ۵۱

غاز خاکستری                                                             ۵۲

اردک روسی یا اسرائیلی ۵۳

عقاب شاهی                                                   ۵۷

عقاب طلایی                                       ۵۷

طاووس معمولی                                                 ۶۲

باقرقره شکم سفید                                                                                                    ۶۸

فصل پنجم ۷۲

بحث و نتیجه گیری ۷۲

نتیجه گیری ۷۳

پیشنهادات ۷۵

مقدمه

پرندگان و حیوانات از دیر باز مورد توجه خاص و احترام ایرانیان بوده اند ، به نحوی که در روزگار هخامنشیان، برخی از آنان حتی جنبه تقدس یافته و هنرمندان تصویر آنها راروی دیوار کاخها و معابد نقش می‌کردند . علاوه بر آن، تصاویر این حیوانات و پرندگان به اصطلاح مقدس راگاه از سنگ ، نقره ، طلا ومفرغ می‌ساختند ، یا تصویر آنها را بر آثار هندی خود نقش می‌کردند . عقاب و شاهین به خاطر بلند پروازی و تیز هوشی و تیز جنگی ، غالباّ به صورت تک تک و زمانی باهم ، در یک اثر هنری جلوه گری می‌کنند . با پیشرفت علوم و پی ریزی دانش اکولوژی و توسعه آن که نقش و اهمیت و جایگاه ویژه کلیه مجموعه حیاتی طبیعت و تاثیرات آنها را بر یکدیگر آشکارتر گرداند ، نقش پرندگان در زندگی انسان اهمیت بیشتری یافت . مطالعه در زمینه کنترل بیماریها و آفات کشاورزی توسط پرندگان ، اهمیت آنها رادو چندان کرده ، زیرا به طوری که آشکار شده ، پرندگان در زمره مهمترین عوامل کنترل کننده آفات نباتی قرار دارند .  پرندگان علاوه بر دانه خواری و نتیجتاّ کنترل علفهای هرز ، ناقلین بیماریها و بسیاری از حشرات مضر را نیز کنترل می‌کنند . ذکر این مطلب ضروری است که بسیاری از پرندگان دانه خور ، خساراتی هم به مزارع وارد می‌کنند، ولی بر خلاف تصور عموم ، حتی اگر شواهد متعددی در مورد نقش زیانبار پرندگان برای محصولات زراعی بیش از آنچه موجود است در دست باشد، باز هم نمی‌توان از ارزشهای بی شمار آنها چشم پوشید . اصولأّ در مقایسه با ارزشهای متعدد پرندگان در زمینه سالم سازی  محیط زیست  خسارات آنها جداّ قابل اغماض است . از طرف دیگر ، اهمیت اقتصادی پرندگان وحشی و اهلی برای انسان به عنوان منبع تامین پروتئین ، آنچنان روشن است که بی نیاز از توضیح است . تنها با توجه به نقش پرندگان در طبیعت است که می‌توان به ارزش وجودی و اهمیت واقعی آنها پی برد .

انسان شهر نشین امروز ، برای جبران دست کم برخی از زیانکاریها و لطمات هولناکی که به طبیعت وارد آورده است ، می‌بایست دست به تمهیدات برای حفظ تنوع زیستی زده و سعی در نگهداری بازمانده های طبیعت داشته باشد. ایجاد باغ وحش ها ، از جمله این تمهیدات است . متاسفانه ، شناخت و آگاهی مردم ایران از باغ وحش ها بسیار اندک است .

در باغ وحش تهران ، حدود ۳۰ گونه پرنده وجود دارد که در شرایطی که چندان هم مناسب نیست به حیات خود ادامه می‌دهند . امید است که با ارائه مطالبی در زمینه وضعیت پرندگان باغ وحش تهران ، باتوجه به اهداف حفاظتی ، تحقیقاتی ، آموزشی و تفریحی باغ وحش ها ، شرایط مساعدی برای نگهداری پرندگان فراهم گردد.

فصل اول

کلیات

۱-۱-  هدف

پرندگان که گروه عظیمی‌از جانوران مهره دار را تشکیل می‌دهند ، دارای نقش و اهمیت ویژه ای در طبیعت هستند . در حقیقت پرندگان باز گوکننده و نمایانگر وضعیت اکولوژی محیط زیستشان هستند . بنابراین یک پرنده شناس باید یک محیط شناس خوب نیز باشد و اینجاست که پیوستگی مسائل زیست محیطی روشن می‌گردد . وجود گونه هایی از پرندگان در باغ وحش تهران و شرایط زیستی آنها در اسارت ، نگارنده را بر آن داشت تا پژوهش خود را بر این اساس قرار دهد. با این امید که کارشناسان علاقه مندان و دست اندرکاران محیط زیست به باغ وحش ها،  به عنوان مکانی مهم و حساس برای حفظ و بقای گونه های مختلف جانوری توجه داشته باشند.

 ۱-۲-  پیشینه تحقیق

در تابستان ۱۳۷۸ ، خانم مهندس علی عسگری ، وضعیت باغ وحشهای ایران را از زمان پیدایش تا کنون مورد بررسی قرار دادند ، غیر از این ، هیچگونه پیشینه تحقیقی در رابطه با این موضوع موجود نمی‌باشد .

 ۱-۳-  روش کار و تحقیق

بازدید چند مرحله ای از باغ وحش تهران و مراجعه به کتابخانه ها ، روش جمع آوری اطلاعات برای انجام این پروژه بوده است . کتابخانه ها و سازمانها و مراکز مراجعه شده ، شامل موارد زیر می‌باشد :

- اداره کل منابع طبیعی استان تهران

- کتابخانه موزه آثار طبیعی و حیات وحش دارآباد

- کتابخانه سازمان حفاظت محیط زیست

- کتابخانه دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران

- باغ وحش تهران

فصل دوم

معرفی باغ وحشها و اهداف آنها

۲-۱-  باغ وحش و سابقه تاریخی آن

نخستین باغ وحشی که تاریخ به آن اشاره می‌کند ، باغ شعور است که ۱۱۰۰ سال قبل از میلاد به وسیله نخستین پادشاه سلسه چو در چین ایجاد شد . در قرن های بعد نیز باغ وحش هایی به عناوین و اشکال گوناگون از جمله پارکهای پادشاهان و رجال ، کارناوال و سیرک به وجود آمده است ، ظهور باغ باغ وحش به شکل عمومی‌و عام المنفعه آن از زمانی آغاز شد که محققین مبتکر ، جانوران عجیب و غریبی را از کشورها و مناطق ناشناخته به همراه می‌آورند و مردم برای ارضای حس کنجکاوی به تماشای آنها می‌شتافتند . البته این سیستم به یک موزه زنده شبیه تر بود تا به باغ وحش به معنای امروزی آن ، در این باغ وحشها حیوانات را در قفس هایی که فقط به اندازه جثه آنها گنجایش داشت نگهداری می‌نمودند . امروزه اینگونه قفس ها تقریباّ از میان رفته است و تمایل عمومی‌بر آن است برای کلیه جانوران محیطی فراهم شود ، که به زادگاه و زیستگاه طبیعی آنها شباهت داشته باشد ولی این منظور هنوز در اکثر باغ وحش ها بیشتر به وسیله تزئینات مصنوعی و اشکال معماری و بعضاّ با گیاهان گوناگون تامین می‌شود و در نتیجه گرچه بعضی از تماشاگران این محیط را طبیعی و مناسب تشخیص می‌دهند ولی برای حیوانات درون آن همچنان به منزله قفس است . برای نگهداری از حیوانات صرفاّ تغذیه مناسب و بهداشت کافی نیست بلکه باید پا به پای آن برای ارضای عادات بیولوژیکی حیوانات مثلاّ از لحاظ گروه بندی ، خوابیدن ، تمیز کردن و پاسداری قلمرو نیز وقت کافی مبذول گردد .

به دلیل آگاهی از علاقه وافر ایرانیان  به شکار و سر و کار داشتن آنها با حیوانات تا آن حد که بعضی از آنها را سمبل قرار داده اند ، می‌توان یقین حاصل کرد که در ایران پیش از اسلام ، باغ وحش وجود داشته است و اعراب فن تاسیس و اداره آن را مانند فنون دیگر ، از ایرانیان آ موختند و بنا به ذوق و سلیقه و فرهنگ خود در آن تغییراتی دادند.